Pojawianie się gatunków piw od pierwszych zmianek aż do współczesnych czasów

Pisząc wcześniejszy tekst o piwach docierały do mnie informacje, że niektóre gatunki zacnego napoju pojawiały się później, niektóre dopiero naprawdę po dłuższym czasie. Z tego powodu zainteresowałem się w jakim tempie powstawały nowe smaki. Nie wiem jak Wy, ale ja na pewno będę chciał się dowiedzieć i też przekazać jakąkolwiek wiedzę na ten temat. Nie będę się rozpisywał na temat ogólnej historii piwa, bo ją już opisałem, a do tego też można odnaleźć w internecie podobne informacje.

Początki gatunków

Trudno stwierdzić czy na samym początku istnienia piwa było coś więcej niż jeden gatunek piwa, lecz tak naprawdę można było stwierdzić, że piło się jedno i to samo piwo. Jedyna różnica pojawiała się w samych proporcjach w czasie produkcji. W okolicach 4000 roku przed naszą erą zostały zapisane kamienne tabliczki przez Sumerów, zapiski mieszczące się na nich opisywały pierwsze udokumentowane piwo. A było to sikaru, które było ważone z z jęczmienia, pszenicy i orkiszu.

Jak dobrze ustalono daty to około 6000 roku p.n.e. Indianie z okolic Andów rozpoczęli produkcję piwa z kukurydzy, które nosi nazwę chicha. Do tego według źródła jest jeszcze kilka podgatunków, które nadal są produkowane, może trochę odmiennie technologicznie, ale istnieją. Pierwszy z nich to chicha morada, przygotowana z specjalnego gatunku kukurydzy. Ma ona słodki smak i obecnie jest wyrabiana na skalę przemysłową w butelkach oraz puszkach, do tego jest jeszcze produkowane Limie w Peru i innych większych miastach nadbrzeżnych. Frutillada jest to napój z truskawkami i produkowany jest w rejonie Cuzco. Z komosy ryżowej, zwanej też quinoa produkowane jest chicha o charakterystycznym białym kolorze i pochodzi z miejscowości Puno. W Ayacucho wyrabia się chicha de siete semillas oraz  powstaje z kukurydzy, pszenicy, jęczmienia i ziaren ciecierzycy pospolitej. Miasto Huanta słynie z chicha de molle, przygotowywanego z małych czerwonych nasion drzewa molle. W Wenezueli chicha de arroz wytwarzana jest z gotowanego ryżu, mleka oraz cukru. Do tego napoju dodaje się kostki lodu i dzięki niemu jest to popularny napój chłodzący, który sprzedawany często na ulicach. W Chile chicha powstaje z winogron albo jabłek i jest spożywana podczas Dnia Niepodległości, który wypada w tym kraju 18 września. Jako ostatnią odmianę chichy przedstawiam kolumbijską wersję, która jest przygotowywana z kukurydzy, ziemniaków, quinoa, ryżu oraz ananasa.

Od samego momentu powstania rynku piwnego istnieje jeden gatunek piwa i jest nim piwo pszenne. Z powodu ogólnodostępnej pszenicy i jej odmian napitek ten był już na tyle dostępny, że można było go spotkać wszędzie. Pito to wszędzie. Niestety popularność tego napoju trwała do momentu spopularyzowania w XIX wieku warzenia w dolnej fermentacji, chociaż wcześniej konsumpcja spadła do wiele niższego poziomu. W Niemczech powodem było to, że wprowadzono odpowiednie regulacje prawne w XVI wieku, w Polsce to piwo miało nadal było mocno popularne do XVIII wieku, później natomiast malało zainteresowanie.  Popularność rozpoczęła wracać w latach siedemdziesiątych XX wieku, kiedy to Werner Brombach (właściciel obecnie największego browaru z piwami pszenicznymi na świecie) zapoczątkował kampanię reklamową swoich piw kreując Bawarię na stolicę tego gatunku napoju piwnego.

Piwa w naszej erze

W XIII wieku dowiedzieliśmy się o nowym piwnym gatunku o nazwie Tarasan. Informacje o jego istnieniu zawdzięczamy Marco Polo i jego wyprawie przez stepy Mongolii i kontaktom z Kirgizami, Czuwaczami i Turkmenami.

król czeski Wacław II
Przedstawiony jest czeski król Wacław II
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:WaclawII.jpg

Za panowania czeskiego króla Wacława II (żył pomiędzy 27 września 1271 roku – 21 czerwca 1305 roku) w miejscowości Pilzno pojawiło się pozwolenie na utworzenie browarów oraz prowadzenie działalności browarniczej. Dzięki tej decyzji oraz nazwie miasta powstał gatunek piwa obecnie nazywany pilznerem. Samo piwo tak naprawdę rozpoczęło zdobywać swoją popularność dopiero w 1842 roku, kiedy pilzneński Browar Mieszczański zatrudnił bawarskiego mistrza piwowarskiego Josefa Grolla, jednego z najpopularniejszych browarników. Właśnie dzięki tej osobie rozpoczęła się produkcja piwa o wyższej jakości oraz producent mógł zadziałać i rozreklamować swój produkt.

W przypadku piw marcowych to co mi wiadomo to pochodzą z okresu średniowiecza. Gatunek ten pozostawał nie zmieniony przez wiele stuleci, tak naprawdę nic w kierunku jego rozwoju się nie działo do momentu stworzenia odpowiedniej technologi warzenia piw dolnej fermentacji przez Austriaka Antoniego Drehera seniora. Dzięki niemu produkcja napitku poszła technologicznie do przodu w 1840 roku przez wprowadzenie maszyny parowej w momencie warzenia napitku.

Każdy z nas jak nie pije to na pewno widzi albo na półkach sklepowych albo też w reklamach piwa z gatunku koźlaków. Ten rodzaj piwa pochodzi z XIII wieku z dolnosaksońskiego miasta Einbeck, gdzie w tamtym okresie ważono piwa górnej fermentacji. Piwo to cieszyło się dużym zainteresowaniem nie tylko w rejonie Hamburga, ale też we Włoszech i Bawarii. Z powodu długotrwałego transportu piwowarzy z Einbeck w celu zwiększenia trwałości piwa poprzez użycie większej niż zwykle zawartości ekstraktu oraz alkoholu. Efektem tego było mocne piwo, które chętnie sprowadzała panująca w Bawarii dynastia Witelsbachów. Szczególnie przypadło ono do gustu Wilhelmowi V, który w 1591 r. założył w Monachium Brązowy Browar i zlecił warzenie piwa według receptury z Einbeck. Piwo to jednak znacznie różniło się od swojego pierwowzoru. Postanowiono więc sprowadzić Eliasa Pichlera pochodzącego z Einbeck, by pod jego okiem warzyć oryginalne Ainpöckisch Bier. Po pewnym czasie nazwa zmieniła się na Ainpöck, później zostało skrócone do Bock. Zmianie uległa również sama technologia i receptura warzenia.

Mamy jeszcze do  czynienia z koźlakiem dubeltowym, który został stworzony przez mnich z Zakonu Braci Mniejszych, którzy przybyli do Bawarii w 1627 roku. Poprzez swoje zwyczaje duchowni poprosili o dostarczanie im piw w okresie postu, akurat w tym okresie według swoich zwyczajów Bracia mogli przyjmować tylko płyny. Zakonnikom zasmakował napój i poprosili o recepturę, aby w swoim zakresie robić, a nie ciągle wypraszać o dostarczanie.  Z kilku powodów zmieniono proporcje i tak powstał koźlak dubeltowy w 1629 roku o mocniejszym smaku. Dopiero z czasem, kiedy przekazano w prywatne ręce,  rozpoczęto go popularyzować i sprzedawać poza mury zakonu.

Porter bałtycki powstał na bazie dwóch piw, koźlaka dubeltowego i angielskiego Imperial Stout w XIX wieku. Powodem tak późnego powstania było to, że od momentu powstania  Imperial Stout do wojen napoleońskich do Europy ściągano angielskie Stout’y. Po wcześniej wspomnianych wojnach Anglia wprowadziła embargo na eksport tego piwa poza swoje granice, przez to zabrakło na wschodnioeuropejskim rynku mocnego, rozgrzewającego piwa na okres zimowy. Wykorzystano recepturę ściąganego angielskiego piwa z metodami produkcyjnymi jak przy piwie brock.

Witbier posiada swoją stolicę w miejscowości Hoegaarden w belgijskiej Brabancji, w której to w XVIII wieku działało w okolicach 30 niewielkich browarów. Miejsca te warzyły głównie piwa pszeniczne, do których należy witbier. Tak jak pisałem wcześniej, piwa pszeniczne z powodu rozwoju pilznera straciły swoją popularność. W 1957 roku zamknięty został ostatni browar warzący witbiery, a był to browar Tomsin z Hoegaarden. Jednakże w 1966 roku Pierre Celis otworzył własny browar, w którym postanowił reaktywować zapomniany gatunek belgijskich piw pszenicznych.

Stout ma ciekawą historię, spowodowane jest to tym, że jest on powiązany z Porterem. Wcześniej nazwa Stout (czyta się staut) w języku staroangielskim oznacza mocny i to słowo zawsze było dołączonym członem mocniejszych piw porterowych. Stout kojarzony jest głównie z Irlandią, tak naprawdę wszystko z powodu browaru Guinness, który uczynił z niego swoje sztandarowe piwo. Jako osobny styl nie łączony już z porterem, stout zaistniał w okolicach 1820 roku, na krótko po wynalezieniu przez Daniela Wheelera obrotowej, bębnowej palarki do ziarna zbóż i kawy. Wynalazek ten dał możliwość silnego palenia zarówno słodu jak i samego niesłodowanego jęczmienia. Te dwa surowce są właśnie podstawowym składnikiem zacieru brzeczki stoutowej, nadają jej charakterystyczny aromat, smak i niezwykle ciemną, wręcz czarną barwę.

Stout ostrygowy jest stosunkowo rzadką odmianą stoutu. Możliwe, że spowodowane jest to tym, że piwo powstało w 1929 roku w Nowej Zelandii, gdzie późne i mało popularne miejsce powstania przyczyniło się do tak rzadkiego pojawiania się na rynku piwnym.

Następnym niemieckim piwem jest Kölsch, które podobnie jak stout, ma krótką historię w porównaniu z innymi gatunkami. Kölsch powstał wcześniej niż 1918 rok, we wspomnianym roku browar Sünner jako pierwszy reklamował pod nazwą Kölsch swoje jasne piwo górnej fermentacji. Natomiast w 1985 roku na konwencji genewskiej ustalono prawo używania nazwy Kölsch, dla producentów z rejonu Kolonii do produkcji tego napoju tylko w tym rejonie. A 11 lat później Unia Europejska ratyfikowała ten dokument przyznając Piwu Kolońskiemu Chronione Oznaczenie Geograficzne.

Następnym piwem, na którego zdobyłem informacje, jest Altbier. Trunek ten prawdopodobnie powstał w XIX wieku, gdzie znaczenie Alt oznaczało stare i twórca chciał nawiązać do wcześniejszych tradycji związanych z produkcją bursztynowego napoju. Tworzenie współczesnych piw jest zupełnie inna po tych wszystkich wynalazkach związanych przynajmniej z ułatwieniem wyprodukowania jak najlepszego piwa.

Ciekawostki

Chicha może być wytwarzana na wiele sposobów, a jej przygotowanie jest niemalże rytuałem, podobnie jak w Japonii ceremonia picia herbaty. Osoby specjalizujące się w przygotowaniu tego alkoholowego napoju cieszą się dużym szacunkiem w krajach andyjskich.

Górna fermentacja przy ważeniu piwa polega na tym, ze drożdże nie opadają na dno beczki (albo innego pojemnika) tylko zbierają się w górnej jej części. Przy warzeniu piwa tą metodą stosuje się odpowiednie szczepy drożdży z gatunku Saccharomyces cerevisiae, czyli tzw. drożdże górnej fermentacji.

Bibliografia

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Piwo;

2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chicha;

3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Gatunki_piw;

4. http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_piwa;

5. http://pl.wikipedia.org/wiki/Fermentacja_g%C3%B3rna;

6. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%BAlak_(gatunek_piwa);

7. http://pl.wikipedia.org/wiki/Porter_ba%C5%82tycki;

8. http://pl.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6lsch;