Maus, czyli największy czołg w czasie II wojnie światowej

Oglądając przez chwilę jeden z filmów dokumentalnych na kanale National Geographic na temat megalomanii faszystów zainteresowałem się jednym z ich osiągnięć jakim był czołg Maus. Na tyle to mnie zainteresowało, że chciałem pogłębić swoją wiedzę na temat tej maszyny, która była największa na owe czasy. Według mnie nawet jak na współczesne odpowiedniki jest to zatrważająca wielkość. Co do informacji związanych z czołgiem to zaraz Wam przekaże informacje, które według mnie są ciekawe.

Fakty o czołgu

Według informacji z Wikipedii pełna nazwa pojazdu, który omawiam to Panzerkampfwagen VIII Maus i jest to czołg superciężki konstrukcji niemieckiej z okresu II wojny światowej. W przypadku nazewnictwa PzKpfw VIII trudno tak naprawdę potwierdzić w niemieckiej dokumentacji, bo w nich nie występuje. Domyślam się, że faszyści mieli dopiero ochrzcić po przejściu wszystkich testów i po wprowadzeniu do produkcji.

Decyzja produkcji machiny podjęta została na najwyższym szczeblu. 8 czerwca 1942 roku, w trakcie konferencji dotyczącej uzbrojenia wojsk pancernych, Adolf Hitler nakazał osobiście profesorowi Ferdinandowi Porsche podjęcie prac projektowych nad opracowaniem superczołgu. Porsche rozpoczął niezwłocznie prace nad projektem, któremu nadano oznaczenie Nr. 205. Początkowe założenia to masa 150 ton, skończyło się na 188 tonach (masa bojowa). Jego głównym uzbrojeniem była armata kalibru 128 milimetrów i sprzężona z nią armata kalibru 75 milimetrów oraz karabin maszynowy MG 34 kalibru 7,92 milimetrów. W przypadku prędkości maszyna osiągała prędkość 20 km/h na drodze, natomiast 13 km/h w terenie. Spowodowane było to tym, że silnik okazał się o wiele za słaby, aby utrzymać podobną prędkość przy takim ciężarze. Jak jeszcze popatrzyłem w statystyki to zasięg tego czołgu był to 193 kilometrów jadąc drogą, a jakby były same drogi to zaledwie 62 kilometry.

Grubość pancerza była bardzo zróżnicowana, lecz czołg był jednym z najbardziej opancerzonych pojazdów III Rzeszy. Najcieniej pojazd ten miał w wieży i kadłubie z tylnej strony posiadając 40 milimetrów grubości, natomiast najgrubiej z przodu w kadłubie – 240 milimetrów. Do przemieszczania tak wielkiej masy Porsche skonstruował dosyć nowatorski układ jezdny, w którym koła nośne połączone były w zestawy po dwa na jednym ramieniu i były wyposażone w specjalny komplet amortyzatorów. Z każdej strony podwozia mocowanych było sześć takich niezależnych układów. Nowatorsko rozwiązany był również spalinowo – elektryczny napęd, dzięki któremu Maus prowadził się bez problemu i dosyć łatwo pokonywał teren. Dzięki temu możliwy był nawet skręt w miejscu.

W grudniu 1942 roku Porsche zapewnił Hitlera, że prototyp będzie gotowy do prób 12 maja 1943 roku, a doktor Muller z zakładów Kruppa deklarował uruchomienie produkcji z częstotliwością 5 sztuk miesięcznie. Rozpoczęto pierwsze przygotowania do produkcji czołgu. 18 grudnia pułkownik Haenel z Heereswaffenamt przekazał firmie Krupp ze Stuttgartu zamówienie na pierwszy pojazd z terminem dostarczenia do prób 5 kwietnia 1943 roku. W międzyczasie w miarę rozwoju prac projektowych rósł systematycznie ciężar czołgu. Rozszerzył się także arsenał uzbrojenia proponowanego do zamontowania. Na przełomie 1942 i 1943 roku brano pod uwagę 4 armaty: 15 cm, 12,7 cm armatę morską montowaną na niszczycielach, wersję 12,8 cm ciężkiej armaty przeciwlotniczej i 12,8 cm armatę lądową z wydłużoną lufą. Hitler był coraz bardziej zafascynowany projektem, spowodowane to było tym, że führer był megalomanem i wszystko co dawało mu poczuć megalomanię to akceptował. Ostatecznie wybrano także uzbrojenie czołgu. Miała to być armata 12,8 cm KwK44 L/55. Bronią pomocniczą miała być specjalnie zaprojektowana przez Kruppa armata 7,5 cm BK L/36,5.

12 stycznia 1943 roku Heereswaffenamt ustalił podział obowiązków przy budowie Mausa. Konstrukcją i nadzorowaniem produkcji miała zająć się firma Porsche, za kadłub i wieżę odpowiedzialne były zakłady Kruppa w Stuttgarcie, silnik przygotować miały zakłady Daimler-Benz, elementy instalacji elektrycznej wykonać miał Siemens-Schuckert, zawieszenie Śkoda z Pilzna. Montaż całego wozu bojowego miał odbywać się w zakładach Altmarkische Kettenfabrik w Berlinie-Spandau, które dostarczały również gąsienice.

Wyprodukowano tylko dwa egzemplarze czołgu – prototypy: V-1, który posiadał obciążnik zamiast wieży i V-2 – ten akurat miał kompletną wieżę. Zakłady Kruppa, gdzie produkowano machinę, zostały zdobyte przez Armię Czerwoną i po wojnie znaleziono kilka niedokończonych kadłubów. Sowieccy inżynierowie zbadali je. Po tych czynnościach stwierdzili, że nie ma sensu rozwijać tego projektu. Możliwe, że próby kontynuowania testów nie były podejmowane z powodu, że była niedostateczna moc zastosowanego napędu. Jak zmieniono silnik w przypadku drugiego prototypu to tak naprawdę, prawie nic się nie polepszyło. Natomiast w przypadku napędu to był dosyć duży nacisk jednostkowy na grunt, czego nie było w stanie zrekompensować nawet bardzo silne uzbrojenie.

Ciekawostki związane z Mausem

Czołg został nazwany Maus, czyli mysz. Powodem było to, że faszyści chcieli dezinformować wszystkie wywiady działające w czasie II wojny światowej. Do współczesnych czasów pozostała już ta nazwa. W przypadku uzbrojenia to zamiast armaty 128 milimetrów planowano też wprowadzić armatę wielkości 150 milimetrów. Ciekawa sprawa jest związana z zużyciem paliwa. W obecnych czasach przyzwyczailiśmy się, że nasze samochody spalają do kilkunastu litrów na 100 kilometrów, czołg ten zużywał 1400 litrów paliwa na tą samą odległość.

W fazach projektowania czołg miał być rozwinięciem Tygrysa z jak największą liczbą komponentów drugiego oraz umieszczoną z tyłu wierzą z lufą. Na początku faz projektu zrezygnowano jednak z pociągnięcia dalej tego pomysłu i zaproponowano całkowicie co innego.

W związku z tym, że żaden most w Europie nie mógł wtedy udźwignąć tego czołgu, planowano przekraczanie rzek w taki sposób do czołgu na otworach wentylacyjnych silnika montowano specjalne kominy oraz kablami podłączano czołg do drugiej maszyny tego samego typu. Podczas gdy jeden z nich przekraczał rzekę po dnie, to drugi kablami dostarczał mu energię. Jednak takie rozwiązanie byłoby praktycznie nierealne w warunkach frontowych. Spowodowane to było, że pozostający na powierzchni mógł w każdym momencie zostać ostrzelany i przez to potrzebna energia elektryczna nie będzie już dalej przesyłana.

Jedyny istniejący egzemplarz czołgu znajduje się obecnie w Rosji w muzeum w Kubince koło Moskwy. A do tego wszystkiego złożony jest z kadłuba prototypu 205/1 i wieży prototypu 205/2, szkoda, że jest bez wyposażenia wewnętrznego.

Legenda otacza ostatnie dni życia gotowej Myszki. Często podaje się, że została ona użyta bojowo w obronie kwatery OKH w Zossen lub wzięła udział w starciu z przeważającą liczbą czołgów sowieckich. Prawda jest zupełnie inna, mniej sensacyjna, choć równie interesująca. Obydwa czołgi pozostały w Kummersdorfie do czasu wkroczenia Armii Czerwonej i przed jego zajęciem zniszczone przez techników. Zrobione zdjęcie potwierdzają wysadzenie kadłuba kompletnego czołgu, najprawdopodobniej drugiego prototypu. Wieża wydaje się jednak prawie wcale nieuszkodzona. W Muzeum Broni Pancernej w Kubince pod Moskwą znajduje się jeden kompletny, chociaż całkowicie pozbawiony wyposażenia wewnętrznego, egzemplarz czołgu Maus. Można przypuszczać, iż jest on złożony z elementów obu prototypów: kadłuba Myszki A i wieży Myszki B.

Filmy związane z Mausem

Poniżej przedstawiam pierwszy film jaki wyłapałem na temat Mausa. Nie ma polskiego lektora ani też prezentera, ale za to można na spokojnie poczytać tekst, jaki został przetłumaczony.

Dzięki programowi Enigma produkcji WP TV można się dowiedzieć o kilka szczegółów, które można odnaleźć na też w potwierdzeniu w moim tekście.

Na tym filmie można zobaczyć serię zdjęć z czołgiem Maus.

Bibliografia

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Panzerkampfwagen_VIII_Maus;

2. http://www.piterpanzerwwii.com.pl/czolg-maus-pzkpfw-viii/;

3. http://www.panzerpunkt.info/strony_www/maus.htm;